Wonen

Het is duidelijk: er moeten meer woningen komen, ook in Lelystad. GroenLinks Lelystad vindt groei van de stad belangrijk en ziet daar ook kansen voor. Niet alleen moeten er meer woningen komen, maar ook de voorzieningen en sociale structuur moeten worden uitgebreid. Groei van de stad verhoogt het economische draagvlak voor bestaande voorzieningen en maakt nieuwe ontwikkelingen gemakkelijker. GroenLinks Lelystad staat achter de in Lelystad Next Level bepaalde groei van 10.000 woningen in de komende tien jaar, gecombineerd met de revitalisering/herstructurering van de bestaande stad en de centrumontwikkeling. Met een groei van 1000 woningen per jaar houden we de benodigde groei van sociale voorzieningen en infrastructuur in het oog, én de stad kan haar aantrekkingskracht met veel groen en ruimte behouden. Huidige recreatiegebieden - zoals het Woldpark en de bossen langs de rand van de stad zoals het Tuindersbos - vallen daarmee af voor grootschalige woningbouw: er zijn genoeg andere locaties te bedenken.

10.000 woningen erbij betekent overigens niet per se 10.000 nieuwe woningen bouwen; we kunnen ook bestaande gebouwen aanpassen. We weten door de coronacrisis dat er blijvend meer thuisgewerkt zal worden en dat kantoren dus niet of minder bezet zullen zijn. Het omvormen van leegstaande bedrijfs- en kantoorpanden draagt bij aan de vermindering van het tekort aan starterswoningen zonder dat dit ten koste gaat van natuurrijke omgevingen.

Daarnaast kunnen we – binnen strenge voorwaarden om uitbuiting en overlast te voorkomen – ook creatief kijken naar mogelijkheden om bestaande woningen anders te gebruiken: volwassen kinderen die hun (bejaarde) ouders in huis nemen, vrienden die met elkaar in een huis gaan wonen zonder een gezamenlijk huishouden te vormen, studenten en ouderen bij elkaar in één huis of gebouw... allemaal oplossingen die niet alleen de woningnood, maar ook sociale problemen kunnen verlichten, maar die nu door onaantrekkelijke regelgeving worden ontmoedigd.

Minstens zo belangrijk als het uitbreiden van het aantal woningen in Lelystad, is het verbeteren van de leefbaarheid in de bestaande wijken. Het plan Integrale Gebiedsontwikkeling Lelystad Oost (IGLO) zet breed in op welzijn en leefbaarheid in de wijk. Daarbij gaat het niet alleen om verduurzaming en onderhoud,maar ook om sociale cohesie, armoedebestrijding en onderwijs (inclusief de aanpak van laaggeletterdheid).

Ook voor andere wijken worden zulke plannen ontwikkeld, samen met de bewoners, bewonersinitiatieven en maatschappelijke partners die in de wijk actief zijn. Er zijn grote verschillen in kwaliteit van de leefomgeving in verschillende wijken en dat pakken we aan: groenvoorziening, onderhoud en aanwezigheid van faciliteiten verdelen we eerlijk.Wijken zijn veilig, met voldoende speelmogelijkheden voor kinderen en plekken voor jongeren. In wijken waar jeugd extra kwetsbaar is, komen weer (meer) plekken waar kinderen en jongeren terecht kunnen voor ontspanning, ontwikkeling en een luisterend
oor. In alle wijken zijn ontmoetingsruimtes waarvan zowel bewoners als maatschappelijke organisaties gebruik kunnen maken.

Ook de gemeente is zichtbaar in de wijk, bijvoorbeeld door herinvoering van de wijkpost of door regelmatig in een multifunctionele accommodatie (MFA) of buurthuis aanwezig te zijn. Zo krijgt de gemeente een beter beeld van wat er speelt en is ze beter benaderbaar voor inwoners. Bewonersinitiatieven die leefbaarheid van wijken verbeteren krijgen alle mogelijke aandacht en ondersteuning. De gemeente neemt hierin een proactieve houding aan.

Meer woningen alléén is niet voldoende. Het gaat ook om betaalbare woningen, voor die mensen voor wie de tekorten het grootst zijn. GroenLinks Lelystad wil daarom vooral bouw van sociale huur- en koopwoningen voor starters en eenpersoonshuishoudens. Het tot nu toe gehanteerde percentage van maximaal 30% sociale huur laten we los: zo pakken we ook de lange wachtlijsten aan.

Voldoende woningen in zowel sociale huur, duurdere huurwoningen en betaalbare koopwoningen zijn nodig voor voldoende doorstroming, zodat iedereen een woning heeft die past bij de levensfase.

Er moeten voldoende (zeer) goedkope huurwoningen direct beschikbaar zijn voor urgente gevallen. Maar ook voor jongeren is speciale aandacht nodig. Zij wonen vaak ongewenst lang thuis omdat de wachtlijsten voor sociale huurwoningen te lang zijn en de koopmarkt voor hen meestal onbereikbaar is. We zetten daarom in op het bouwen van meer nieuwe jongerenwoningen, maar ook op creatieve woonvormen zoals tijdelijke antikraakwoningen en het ombouwen van leegstaande panden.

Lelystad wordt wat ons betreft een stad die open staat voor allerlei creatieve woonvormen. Het oprichten van projecten zoals woongroepen, tiny houses,
zelfbouwcoöperaties, en andere vormen waarin gemeenschappelijkheid en duurzaamheid centraal staan ondersteunt de gemeente actief. Lelystad heeft hierin een geschiedenis met de oprichting van het Sidhadorp en kan hierin onderscheidend zijn in Nederland.

We stellen een huurplafond en een maximale huurstijging in voor nieuwe huurwoningen in de vrije sector. Daarnaast wordt er om ongelijkheid te voorkomen een zelfbewoningsplicht en anti-speculatiebeding ingevoerd voor nieuwe koopwoningen. Voor het verhuren van een woning of kamer is een verhuurdersvergunning verplicht. Wie huurders uitbuit, niet zorgt voor fatsoenlijke woonomstandigheden of discrimineert bij het toelaten van huurders, verliest zijn of haar vergunning.

Wonen mag geen bron zijn van ongelijkheid en segregatie, maar moet juist bijdragen aan ontmoeting, begrip voor de ander en een meer rechtvaardige, solidaire samenleving. GroenLinks Lelystad bouwt daarom aan mooie en gemengde wijken. Wijken die prettig leefbaar, veilig en goed bereikbaar zijn, met voldoende groen, speelruimte en voorzieningen. We leggen de rode loper uit voor alternatieve woonvormen zoals coöperaties, woon-zorgclusters en woongroepen. We zetten in op meer aangepaste woonvormen voor mensen met een fysieke of psychische beperking, wat bijdraagt aan hun zelfstandigheid. Met name voor de groeiende groep zelfstandig wonenden met psychiatrische aandoeningen is het belangrijk dat zorg/begeleiding en
wonen goed op elkaar afgestemd zijn. We zetten ook in op levensloopbestendig wonen: woningaanpassingen in bestaande woningen en dienstverlening in de eigen buurt worden gefaciliteerd, zodat ouderen die dat willen zolang mogelijk thuis kunnen wonen met passende zorg aan huis.

Vanzelfsprekend is iedereen welkom in Lelystad en zorgen we ervoor dat er ook voor vluchtelingen en arbeidsmigranten snel en geschikte woonruimte beschikbaar is. Wat ons betreft houdt Lelystad zich aan de gemaakte afspraken met het Rijk over woonruimte voor vluchtelingen. Voor arbeidsmigranten overlegt de gemeente met werkgevers om voor passende woonruimte te zorgen.

Voor mensen zonder dak boven hun hoofd is het essentieel dat de nachtopvang beschikbaar is. Het aantal dakloze mensen is nationaal in tien jaar tijd verdubbeld. Ook in Lelystad zijn er nauwelijks genoeg opvangplekken. De Dag- en nachtopvang is regelmatig vol en zit bovendien op een tijdelijke locatie. Wat GroenLinks Lelystad betreft wordt daar op tijd een nieuwe vaste locatie voor gevonden.

In de hulpverlening moet het ‘housing first’-principe gelden: er wordt eerst gezorgd voor een dak boven het hoofd voordat er naar andere problematiek wordt gekeken. Daarnaast moet stevig worden ingezet op preventie en het structureel aanpakken van verschillende problemen. De gemeente neemt hierbij een regierol aan en (het voorkomen van) dakloosheid wordt de verantwoordelijkheid van de wethouder Wonen. Gezinnen met kinderen belanden nooit op straat; huisuitzettingen worden voorkomen.

Tot slot speelt wonen een belangrijke rol in de transitie naar een duurzame samenleving. Het oplossen van het woningtekort mag niet zorgen voor hogere CO2-uitstoot en niet ten koste gaan van onze schaarse natuur. We bouwen tot op heden nog veel met bouwmaterialen die bij productie veel CO2 uitstoten zoals beton, staal en steenwol. GroenLinks Lelystad wil dat de gemeente stuurt op het gebruik van alternatieve bouwmaterialen zoals circulair beton, houtbouw, CLT (kruislaaghout), zeewier, stro en hennep. Nieuwe woningen in Lelystad zijn zoveel mogelijk circulair en klimaatadaptief, hebben geen gasaansluiting en zijn energie-zelfvoorzienend. Bijvoorbeeld door zonnepanelen op eigen dak of – waar dat niet mogelijk is – door het
aanleggen van gezamenlijke zonneprojecten op nog vrije daken/locaties in de buurt. We stimuleren het gebruik van groene daken. Innovatieve projecten op gebied van duurzaamheid worden aangejaagd.

Lelystad wordt zo een hotspot voor duurzaam bouwen. Door prefabricage, industrialisatie en eenvoudige assemblage neemt de bouwsnelheid toe. Als de materialen zoveel mogelijk lokaal worden geproduceerd, is de ecologische voetafdruk zo goed als neutraal. Bouwen met duurzame materialen biedt veel mogelijkheden voor lokale productiebossen, prefabricage en industrialisatie. We zorgen dat Lelystad een duurzame assemblagefabriek krijgt waarmee we lokale werkgelegenheid bevorderen.

Daarnaast is het belangrijk om in bestaande woningen te investeren. In ‘wijkgesprekken’kunnen bewoners aangeven hoe we hun buurt kunnen verbeteren. Samen kijken we hoe de energietransitie hierin past. Inwoners met een kleine beurs worden koplopers in energiebesparing. Van energiecoaches krijgen zij gratis advies en een budget om zelf duurzame maatregelen te nemen voor hun (huur)woning (denk aan tochtstrippen,
ledlampen, radiatorfolie enzovoort). Voor grotere aanpassingen aan de woning zoals isolatie, een zuinige ketel/warmtepomp of zonnepanelen blijft de gemeentelijke duurzaamheidslening behouden. De gemeente draagt daarbij actief uit dat groen en duurzaam wonen ook de goedkopere optie is, vaak direct maar in ieder geval op de middellange termijn.

Door mensen zonder baan tot energiecoach op te leiden vangen we drie vliegen in één klap: mensen verbruiken minder energie, de energierekening gaat omlaag én de werkloosheid loopt terug.

We maken duidelijke prestatieafspraken met woningcorporaties: onder andere over minimale energielabels, het percentage energieneutrale woningen en woningen met zonnepanelen. Warmtenetten maken gebruik van duurzame bronnen zoals geothermie, aquathermie, lucht- en bodemwarmte, groen geproduceerde waterstof of groene stroom. Door optimale isolatie van huizen maken we het gebruik van lage- en middentemperatuur warmtenetten mogelijk.